«‌رقابت‌های انتخاباتی، بهترین نوع فعالیت سیاسی است»

محمدرضا اسکندری
اسعد سلامی

بعد از ۳۱ سال که‌ از حاکمیت جمهوری اسلامی می‌گذرد به‌جز دوره‌ اول که‌ احزاب کردستان در انتخابات شرکت کردند، برای اولین بار دو حزب کردستان به‌ نام‌های پاک، پارت آزادی کردستان و حزب دمکرات کردستان در انتخابات شرکت می‌کنند.

در این رابطه‌ با آقای خالد عزیزی، عضو شورای رهبری و سخنگوی حزب دمکرات کردستان گفت و گو کرده‌ام.

حزب دمکرات کردستان و حزب آزادی کردستان (پاک) در بیانیه‌ای مشترک اعلام کرده‌اند که‌ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت خواهند کرد. بعد از ۳۱ سال چگونه‌ این تغییر سیاست در حزب شما ایجاد شده‌ است؟

اولاً حزب دمکرات کردستان در این بیانیه‌ و در اولین موضع‌گیری، اعلام نکرده‌ است که‌ در انتخابات شرکت خواهد کرد، بلکه‌ اعلام کرده‌ است که‌ مردم در داخل کشور تلاش کنند از رقابت کاندیداها و همچنین از موضوعاتی که‌ کاندیداها در رابطه‌ با ایران و کردستان ایران مطرح می‌کنند، حداکثر استفاده‌ را ببرند و مسأله‌ کرد و دمکراسی را در ایران عمده‌ کنند.

ما به‌ این انتخابات مانند یک میدان سیاسی می‌نگریم، که‌ کردها چگونه‌ بتوانند از این فرصت به‌ درستی بهره‌ ببرند و خواسته‌های خود را مطرح کنند زیرا مدت زیادی است که‌ مسأله‌ کردها در تابو قرار گرفته‌ است.

طبق قوانین فعلی، حزب دمکرات کردستان یک حزب قانونی نیست و حدود ۲۹ سال قبل از طرف دولت جمهوری اسلامی منحله‌ اعلام شده‌ است، بنابراین ما مستقیماً نمی‌توانیم در انتخابات شرکت کنیم و از طرفی نمی‌توانیم کاندیدا هم داشته‌ باشیم و همچنین نمی‌توانیم با هیچ کاندیدایی هم توافق کنیم.

شما اگر به‌ برنامه‌‌های حزب دمکرات بنگرید، برنامه‌ و پروژه‌ و استراتژیک بلند‌مدت را در رابطه‌ با دمکراسی و مسأله‌ ملی در کردستان ایران خواهید دید، اما چگونگی موضع‌گیری‌ها در مقابل انتخابات، مسأله‌ای است که‌ مربوط به‌ زمان این رویداد است.

ما این انتخابات را نه‌ تایید می‌کنیم و نه‌ تحریم، و همچنین نگفته‌ایم که‌ در انتخابات شرکت می‌کنیم، اما اعلام کرده‌ایم که‌ آقایان کروبی و موسوی، بعضی مسایل را مطرح کرده‌اند که‌ در میدان رقابت‌های فعلی می‌توانند مفید و قابل بهره‌برداری درست باشند، به‌ دلیل این‌که‌ لازم است این مسایل تبدیل به‌ «موضوع» بشوند و مسأله‌ کرد بیشتر از این، در حاشیه‌ مسایل قرار نگیرد و وارد جرگه‌ مسایل عمده‌ مملکت شود.

آیا در تصمیم حزب دمکرات کردستان، مردم غیر حزبی هم نقش داشته‌اند؟

تا جایی که‌ به‌ تصمیم‌گیری رهبری حزب دمکرات کردستان مربوط می‌شود، کمیته‌ مرکزی حزب در یک نشست عمومی و تحقیقی و بحث و بررسی‌های فراوان، اوضاع ایران و به‌خصوص کردستان را مورد کاوش قرار داده‌ و این تصمیم گرفته‌ شده‌ است، اما بنا بر روابطی که‌ ما با اعضای حزب در داخل کشور و گروه‌های مختلف جامعه‌ مدنی و فعالین سیاسی داریم، در همه‌ مناطق کردستان و حتی در محافل دانشجویی و روشنفکران در داخل و خارج از کردستان، تلاش کرده‌ایم که‌ موضوعات گوناگون را با آنان مطرح کنیم و از آنان نظرخواهی کنیم.

کاملاً طبیعی است که‌ حزب دمکرات کردستان در رابطه‌ با موضوع‌های با اهمیت، نظر مردم را مد نظر قرار بدهد. در نتیجه‌ گفت و گو و تبادل نظر و مطالعه‌ای نوین از اوضاع ایران و کردستان ایران، و در نهایت مقایسه‌ و تحلیل رهبری حزب دمکرات کردستان، و با در نظر گرفتن مجموعه‌ این فاکتورها، حزب دمکرات کردستان به‌ این نتیجه‌ رسید که‌ این بار موضعی را مد نظر قرار بدهد که‌ بیشتر محرک و مشوق فعال کردن مردم در داخل کردستان باشد و خواسته‌های خود را بیشتر مطرح کند.

خالد عزیزی، عضو شورای رهبری و سخنگوی حزب دمکرات کردستان

به‌ این ترتیب حزب دمکرات کردستان وارد دوره‌ جدیدی از مبارزه‌ شده‌ است که‌ می‌تواند مربوط به‌ مبارزات پارلمانی هم باشد و همچنین نیروهای داخل را تشویق به‌ این نوع مبارزه‌ می‌کند و نگاه‌های گذشته‌ را نفی می‌کند. می توان این تغییرات را استراتژیک نامید؟

ما معتقدیم که‌ بهترین نوع فعالیت سیاسی در حال حاضر رقابت‌های پارلمانی و انتخاباتی است. ما دوست داریم که‌ حزب دمکرات کردستان یک حزب قانونی و فعال در چهار چوب ایران باشد و از همه‌ فرصت‌های قانونی در جهت اجرای پروژه‌های قانونی و اجتماعی و سیاسی استفاده‌ و مشارکت کند. اما متأسفانه‌ ما این فرصت را نداریم.

ما تلاش می‌کنیم در آینده‌ حتی در انتخابات مجلس شورای اسلامی و انجمن‌های شهر و روستا هم فعال‌تر از حال وارد مبارزات انتخاباتی شویم. ما سیاست و مبارزه‌ را فقط در یک قالب به‌خصوص محدود نمی‌کنیم و نمی‌خواهیم یک بعدی به‌ مسایل و کارها و ظرفیت‌ها بنگریم، بلکه‌ باید از اشکال مختلف در جهت به‌ چالش کشیدن موارد منفی حکومت تلاش کنیم.

در واقع ما معتقدیم که‌ اگر جمهوری اسلامی برکنار شود، بهترین راه نجات ایران است اما اگر این خواسته‌ هم عملی نشود، تلاش می‌کنیم ‌ در داخل کشور از لحاظ موضع‌گیری و تبلیغات و از نظر تشکیلاتی و مجال به‌ فرصت‌ها، در داخل ایران به‌ تغییرات و اصلاحات کمک کنیم.

ما معتقدیم که‌ اگر قدرت اصلاحات تثبیت شود، شانس بالاتر خواهد بود و از طرفی معتقدیم که‌ در مبارزات ملی ایران تنها حزب دمکرات و اعضای او سهیم نیستند بلکه‌ همه‌ اعضای جامعه‌ کردی، حق دارند به‌ روش گوناگون در داخل کشور فعالیت کنند و نباید از این موضوع وحشت کنند که‌ حزب یا جناحی آنان را متهم کند.

به‌ نظر ما مبارزه‌ اشکال متفاوت دارد و مردمی که‌ در داخل کشور مبارزه‌ می‌کنند، متدی را انتخاب می‌کنند که‌ متناسب با شرایط زمان خواهد بود. حزب دمکرات ارزش قائل است برای فعالیت آحاد جامعه‌ کرد در کردستان ایران و ما نه‌ تنها آنان را متهم نمی‌کنیم، بلکه‌ تشویق می‌کنیم که‌ در این راه فعالانه‌ تلاش کنند و حتی به‌ آنان اعتماد به‌ نفس می‌دهیم که‌ در این راه کوشا باشند.

ما می گوییم هم شما و هم ما بخشی از پروژه‌ی نجات ملی هستیم، شما در داخل به‌ رو‌ش خودتان و ما در خارج از کشور به‌ روش خودمان به‌ مبارزه‌ ادامه‌ بدهیم.

مطمئن هستید که‌ در آینده‌ در انتخابات مجلس و انتخابات انجمن‌های شهر و روستا هم شرکت خواهید کرد؟

نمی‌توانم همین الان به‌ طور نهایی و قطعی قول بدهم که‌ همان خواهیم بود که‌ عرض خواهم کرد، اما معتقدیم که‌ انتخابات مجلس شورای اسلامی با یک درجه‌ و انتخابات شوراها با درجات بسیار بالاتر، فرصت بهتر و مناسب‌تری از انتخابات ریاست جمهوری است که‌ مردم و حزب دمکرات کردستان در آن شرکت کنند.

به‌ این دلیل اگر ما تلاش کنیم که‌ در یک شهر، گروه مناسبی وارد شورای شهر شوند، این به‌ خودی خود اقدام مثبتی است، اگر ما سعی کنیم در یک شهر مجموعه‌ای از انسان‌های مثبت وارد مجلس شوند، و دوباره‌ یک فراکسیون کردی تشکیل دهند، این یک حرکت مثبت است و در گذشته‌ هم خصوصاً در مجلس هفتم از مردم خواستیم که‌ در انتخابات شرکت کنند. به‌ دنبال این کار یک فراکسیون کردی تشکیل شد که‌ توانستند بعضی خواسته‌ها را مطرح کنند.

می‌توان گفت این روش مبارزاتی که‌ شما در پیش گرفته‌اید، همان روش مبارزاتی DTP در ترکیه‌ است. آیا تأثیرپذیری از این جریان داشته‌اید؟

ما اصولاً به‌ عنوان حزب دمکرات کردستان، از قدیم هم معتقد بودیم که‌ مسأله‌ کردستان ایران و حل آن، در تهران است زیرا این موضوع یک مسأله‌ سیاسی است و راهکار آن با یک متد سیاسی قابل حل است. ۳۰ سال قبل هم به‌ این متد معتقد بودیم.

اصولاً اساس مبارزه‌ مدنی و شرکت در فعالیت‌های دمکراتیک و پروسه‌ گفتمان که‌ حلال مشکلات است، اصول و پرنسیپ حزب ماست. اما بی‌شک حرکات و فعالیت‌های DTP در کردستان ترکیه‌ همزمان با تفاوت سیستم‌های سیاسی ترکیه‌ و ایران، بی‌تأثیر نبوده‌، ما باید از فرصت‌ها استفاده‌ مطلوب ببریم.

DTP در انتخابات چهار سال قبل زیاد موفق نبود اما در انتخابات اخیر آرا بسیار زیادی را کسب کرد که‌ تأثیر به‌سزایی در موقعیت کردها در آنکارا داشت و حتی بر معادلات اتحادیه‌ اروپا در رابطه‌ با ترکیه‌ تأثیر گذاشت. این شرایط هنوز شامل ایران نمی‌شود اما باز هم معتقدیم که‌ ما باید این مسیر را دنبال کنیم که‌ به‌ هر حال می‌تواند درست و مفید باشد.

فعالین جامعه‌ مدنی شامل زنان، جوانان، دانشجویان و همه‌ موسسین جامعه‌ در همه‌ شهرها و روستاهای کردستان حرکتی را آغاز کنند که‌ در میدان مبارزه قابل لمس باشد و تهران متوجه‌ شود که‌ کردها در درون جامعه‌ خود سازمان یافته‌ و منسجم هستند و به‌هیچ‌وجه‌ بی‌تفاوت نیستند، تا به‌ این طریق دولت تهران نتواند به‌ آسانی کردها را به‌ حاشیه‌ بکشاند.

به‌ نظر من در آینده‌ هم بهترین روش مبارزه‌، به‌ همین صورت خواهد بود که‌ عرض کردم. بعضی الزامات هم هست که‌ احزاب ما همه‌ این مسیر را طی کنند، به‌ مردم اعتماد به‌ نفس بدهند، از آنان حمایت کنند، و مردم هم نگران نباشند که‌ اگر فردا گروه‌های مدنی را تشکیل دادند، حزبی یا ا‌حزابی آنان را زیر سوال می‌برند.

شما در دهمین دوره‌ انتخابات ریاست جمهوری از کاندیدای خاصی حمایت می‌کنید؟

ما از هیچ کاندیدای خاصی حمایت نمی‌کنیم، اما امیدواریم که‌ احمدی‌نژاد رأی نیاورد و از دور خارج شود و شرایطی فراهم شود که‌ کارنامه‌ دولت احمدی‌نژاد بیشتر زیر سوال قرار گیرد. دلیل ما هم این است که‌ بعد از دولت خاتمی و انتخاب احمدی‌نژاد، او دوباره‌ کردستان را میلیتاریزه‌ کرد زیرا اساساً دولت احمدی‌نژاد یک دولت نظامی است و با دید نظامی و امنیتی کردستان را زیر نظر داشته است.

در کردستان شغل، جاده‌سازی، توسعه‌ کشاورزی، وجود سرمایه‌، وجود دانشگاه‌ها و مراکز پیشرفته‌، توسعه‌ سیاسی، اقتصادی، ‌اجتماعی و فرهنگی و... زیر ذره‌بین امنیتی دولت تهران قرار گرفته‌ است. این دید امنیتی در دوره‌ احمدی‌نژاد بیشتر و بیشتر شده‌ است.

مردم زیادی در کردستان به‌ دلیل ابراز عقیده‌ در زندان هستند، عده‌ای از آنان در انتظار اعدام هستند، فشارها روی مردم بسیار زیاد شده‌ است، کردستان مانند یک قرنطینه‌ نظامی شده‌ است، در مرزها حتی امنیت برای کاسبکاران هم وجود ندارد. ما معتقدیم که‌ با خارج شدن احمدی‌نژاد از دور، و آمدن یک اصلاح‌طلب این دید امنیتی با الزامات و تلاش‌های فراوانی که‌ انجام می‌دهیم، کاهش خواهد یافت.

در مورد انتخاب کاندیدا، ما قضاوت را به‌ خود مردم می‌سپاریم، و هر فردی را که‌ به‌ مصلحت می‌دانند انتخاب کنند. ما این حق را به‌ خود نمی‌دهیم که‌ برای مردم تعیین تکلیف کنیم که‌ چگونه‌ و به‌ چه‌ کسی رأی بدهند.

اگر شما توانایی آن را داشتید که‌ به‌ صورت قانونی وارد معامله‌ با یکی از کاندیداها می‌شدید، با کدامیک از کاندیداها وارد گفت و گو و معامله‌ می‌شدید؟

اگر چنین شرایطی فراهم بود، حزب دمکرات کردستان با هر چهار کاندیدا وارد گفت و گو می‌شد و سپس صراحتاً و مستقیم به‌ همه‌ مردم اعلام می‌کردیم که‌ فلان کاندیدا مورد نظر ماست. اما در حال حاضر به‌ مردم اعلام کرده‌ایم که‌ پروژه‌ و برنامه‌های این کاندیداها را مطالعه‌ کنند و بهترین را انتخاب کنند. از دیدگاه‌ ما احمدی‌نژاد به‌‌هیچ‌‌وجه‌ مناسب نیست و در صورت انتخاب او، اوضاع ایران وخیم‌تر خواهد شد. اما مابین موسوی و کروبی کدامیک بهتراند، قضاوت را به‌ مردم می‌سپاریم.

طبق برنامه‌هایی که‌ کاندیداها ارائه‌ داده‌اند، برنامه‌ کدام‌یک از آنان به‌ نفع مردم کردستان است؟

اگر بدون تأثیر و تعصبات حزبی برنامه‌ هر چهار کاندیدا را مرور کنیم، طبق برآورد و مقیاس، در برنامه‌ کروبی نکات تازه‌ای مشاهده‌ می‌شود. موضوعاتی را مطرح کرده‌ است که‌ اگر در آینده‌ در ایران مورد بحث و بررسی قرار گیرد، و دارای الزامات و تعهدات باشد، قابل تأمل و تفکر است و در د‌رجه‌ دوم برنامه‌ موسوی هم قابل توجه‌ است.