«فریاد مردم ایران را به گوش جهان می‌رسانیم»

سراج‌الدین میردامادی

نقش نهادهای غیردولتیِ حمایت از حقوق بشر در ایران، در راه مبارزه‌ی درازمدت با نقض حقوق بشر بسیار حایز اهمیت می‌باشد. به همین مناسبت در سیزدهمین برنامه‌ی گفتار حقوق بشر به معرفی کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران می‌پردازیم. ابتدا از آقای هادی قائمی بنیان‌گذار و رییس این کمپین پرسیدم سابقه‌ی این نهاد حقوق بشری و اهداف اولیه‌ی تشکیل آن چیست؟

کمپین بین‌المللی حقوق بشر سازمانی است که کم‌تر از دو سال از آغاز به کارش می‌گذرد. سابقه‌ی آن به حدود دو سال قبل و به فعالان حقوق بشر برمی‌گردد که در زمینه‌ی ایران کار می‌کردند، از جمله خود من با چند نفر از هم‌کاران‌ام که به این نتیجه رسیدیم که با دنباله‌گیری و تحقیق و مستندکردن وقایع ایران به یک سازمان مخصوص نیاز داریم که بتواند تمام‌وقت روی این مساله تمرکز کند و در ژانویه‌ی ۲۰۰۸ یعنی حدود یک‌سال و ده‌ماه قبل این سازمان پاگرفت و در مارس ۲۰۰۸ به‌طور رسمی سایت‌اش آغاز به کار کرد و فعال شد.

از اهداف این کمپین به سه مورد می‌توان اشاره کرد در واقع این کمپین سه پایه دارد. پایه‌ی اول آن دنباله‌گیری و انعکاس سریع اخبار نقض حقوق بشر ایران در حد ممکن و در سطح بین‌المللی که با تحقیق و مستندکردن و گزارش‌کردن آن انجام می‌شود. پایه‌ی دوم کمپین از شروع به کارش تا به حال تلاش کرده است توجه‌ی نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای را به وضعیت حقوق بشر در ایران جلب کند و در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، آگاهی به وجود آورد و روابطِ بین فعالان حقوق بشر به‌خصوص در کشورهای آسیایی و منطقه‌ی خاورمیانه با فعالان ایرانی را گسترش بخشد.

هم‌چنین در هم‌کاری با نهادهای مختلف سازمان ملل فعالیت‌هایی داشتیم که از ثمره‌های آن می‌توان به قطع‌نامه و گزارشات مختلف سازمان ملل که متاثر از فعالیت‌های کمپین بوده است اشاره کرد. بعد از انتخابات ۲۲ خرداد توجه‌ی فراگیری که جامعه‌ی بین‌المللی به وضعیت حقوق بشر در ایران داشته، کمپین پایه‌ی سوم خودش را در قالب «اتحاد برای ایران» شروع کرده است. این اتحاد، شبکه‌ای است برای ترویج و فعال‌کردن شهروندان جهانی تا توجه‌شان به مساله‌ی حقوق بشر در ایران معطوف شود و اولین برنامه‌ی آن هم در ۱۱۰ شهر مختلف دنیا در ۲۵ ژوییه‌ی سال جاری به‌طور کاملا مردمی برپا شد.

کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران

هدفِ این برنامه هم‌بستگی با مردم ایران و محکوم‌کردن وضعیت حقوق بشر بود. مراسمی برنامه‌ریزی و اجرا شد و از آن به بعد این شبکه جا افتاده و تلاش می‌کند در سطح مردمی به‌صورت یک شبکه‌ی جهانی روی مساله‌ی حقوق بشر در ایران تمرکز نماید.

آقای قائمی، فکر می‌کنید در طول این مدت تلاش‌هایی که در قالب کمپین داشته‌اید چه مقدار به کاهش نقض حقوق بشر در ایران منجر شده است؟

باید بگویم از آن‌جایی که دولت ایران اجازه‌ی حضور به هیچ‌کدام از نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر در ایران را صادر نمی‌کند در نتیجه پاسخی محدود به این پرسش می‌توان داد. زیرا در ایران نیستیم که به‌صورت مستقیم تاثیر کارهای خودمان را ببینیم.

حالا این‌که این نقض حقوق بشر کاهش داشته است یا نه، متاسفانه باید بگویم طی ده‌سال گذشته که من وضعیت حقوق بشر در ایران را دنبال می‌کنم هیچ‌وقت کاهشی وجود نداشته، البته ممکن است در یک موردی نقض حقوق بشر کم‌تر شده باشد ولی همیشه به‌صورت کلی و اساسی نقض حقوق بشر در ایران رو به گسترش بوده است.

ولی من فکر می‌کنم فعالیت‌های ما موثر بوده چرا‌که روند افزایش نقض حقوق بشر را توانسته کٌند بکند و در مواردی زندانی‌هایی داشته‌ایم که آمده‌اند گفته‌اند بازجو یا قاضی بیانیه‌های ما و یا سازمان‌های دیگر را جلوی ایشان گذاشته‌اند. این در حقیقت نشان می‌دهد که مسوولین جمهوری اسلامی از این خبررسانی‌ها متاثر شده‌اند و بیش‌تر مقامات قضایی و اطلاعاتی می‌خواهند که این خبررسانی‌ها در پرونده‌ها نباشد.

در نتیجه فکر می‌کنم که تاثیر مثبت داشته‌ایم، اما این‌که بگوییم کل روند نقض حقوق بشر در ایران کاهش داشته است، ‌نه. روند نقض حقوق بشر در ایران متاسفانه بسیار تنگاتنگ و مرتبط با مسایل سیاسی داخل ایران است و به همین دلیل هر سال این وضعیت بدتر شده است.

محل تامین بودجه‌ی این کمپین از کجاست؟

این کمپین یک ان‌جی‌او و یا یک سازمان غیردولتی هلندی است و تنها از نهادهای غیردولتی بودجه‌اش را تامین می‌کند و خیلی جوان است و با بودجه‌ی بسیار کمی اداره می‌شود و بودجه‌ی آن در حال حاضر از بنیادهای غیرانتفاعی هلندی تامین می‌شود. اما در چند ماهه‌ی اخیر بسیاری از شهروندان عادی شروع کرده‌اند، با کمک‌های بسیار کم حدود شاید ۱۰۰ دلار اما در تعداد زیاد، به کمپین کمک می‌کنند.

در حال حاضر علاوه بر گزارشاتی که در خصوص نقض حقوق بشر به‌ویژه درباره‌ی شرایط زندان‌ها در ایران منتشر می‌کنید، برای این‌که مجامع جهانی به‌ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد را از نقض حقوق بشر در ایران مطلع سازید دیگر چه فعالیتی انجام می‌دهید؟

همان‌طور که گفتم کارهای ما دو بُعد دارد یکی خبررسانی روزانه است دیگری ارتباط تنگاتنگ با نهادهای حقوق بشری بین‌المللی. ما برای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد گزارش بسیار مفصلی در زمینه‌ی بررسی دوره‌ای وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه و ارسال کردیم و هم‌چنین در مراحل مختلفی که گزارشاتی که دبیر کل سازمان ملل می‌دهد نیز موثر بوده‌ایم.

ما به مسوولانِ تهیه‌ی آن گزارشات کمک می‌کنیم که از اطلاعات و اخبار آگاه باشند و هم‌چنین بتوانند مسایل قضایی در ایران را بفهمند. یعنی این‌که کلا روند قضایی در ایران چگونه پیش می‌رود. ما قوانین و روند قضایی و حقوقی در ایران را ترجمه و تشریح می‌کنیم تا آن‌ها را برای نوشتن و ارایه‌ی گزارشات‌شان توانا کنیم.

در ادامه، آقای کامران اشتری فعال حقوق بشر و هماهنگ‌کننده‌ی اروپایی پروژه‌ی «اتحاد برای ایران» وابسته به کمپین بین‌المللی حقوق بشر در توضیح نقش خود گفت؛

نقش من این است که تا آن‌جایی که می‌توانم بین «اتحاد برای ایران» و کشورهای مختلف هماهنگی به‌وجود بیاورم و در حالت‌ها و فعالیت‌های مشترکی که داریم انجام می‌دهیم قوی‌تر حضور داشته باشیم. شبکه‌ی «اتحاد برای ایران» پروژه‌ای از کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران است که مسوولیت آن به عهده‌ی آقای هادی قائمی است که در ۲۵ ژوییه‌ به راه افتاد و در آن روز یک برنامه‌ی سراسری برای همبستگی با مردم ایران برگذار شد.

با توجه به این‌که کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران یک ارگان حقوق بشری است طبعا پروژه‌ی «اتحاد برای ایران» هم به نظر می‌رسد یک پروژه‌ی حقوق بشری باشد تا یک پروژه‌ی سیاسی برای اعتراض به تقلب در انتخابات ایران، این‌طور نیست؟

در واقع هم همین است. هم کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران و هم اتحاد برای ایران یک سازمان حقوق بشری است و در مسایل سیاسی تا آن‌جایی که امکان دارد سعی می‌کند دخالت نکند. درست است که این شبکه‌ی «اتحاد برای ایران» به‌خاطر تقلب‌هایی که در آخرین انتخابات ایران صورت گرفت به وجود آمد اما واکنشی بود به درخواست‌های مردم ایران که متاسفانه در حال حاضر فریادشان به گوش مردم جهان نمی‌رسد.

به همین خاطر است که این شبکه به وجود آمد و هدف‌اش این است که علیه هرگونه حمله‌ی نظامی و محاصره‌ی اقتصادی با مردم ایران هم‌بستگی بین‌المللی به وجود بیاورد. زیرا به نظرِ «اتحاد برای ایران» این دو، شرایطِ مردم داخل ایران را سخت‌تر خواهد کرد و سعی می‌کند خودش را از مسایل سیاسی کنار بکشد زیرا یک سازمان سیاسی نیست.

این شبکه‌ی «اتحاد برای ایران» که زیر نظر کمپین بین‌المللی حقوق بشر اداره می‌شود در چه کشورهای اروپایی توانسته مرتبطینی را برای خودش پیدا بکند؟

من اول این توضیح را بدهم که شبکه‌ی اتحاد برای ایران از نظر تصمیم‌گیری‌های فعالیتی تا اندازه‌ی زیادی مستقل عمل می‌کند. درست است که زیر نظر کمپین است اما این به آن معنا نیست که خودش انتخاب‌ها و برنامه‌های خودش را انجام ندهد. در اروپا ما کشورهای مختلفی داریم که فعالیت‌های مختلفی را دنبال می‌کنند و تیم‌های متشکل دارند.

به‌طور مشخص، آلمان یکی از آن تیم‌های خیلی خوب است که در شهرهای مختلف‌اش «اتحاد برای ایران» دارد. شرایط در داخل هلند هم بد نبوده است، اما در فرانسه دارد راه می‌افتد. در انگلیس هم دارد راه می‌افتد. هدف هم فقط این است که ما شرایطی را به وجود بیاوریم که هم‌بستگی بین‌المللی با جنبش سبز و جنبش مردم ایران دارای هماهنگیِ بیش‌تری شود، ما هدف سیاسی خاصی نداریم.