تلاش سازمان بازرسی برای نظارت بر انتخابات

سید سراج‌الدین میردامادی

غیر از محمود احمدی‌نژاد که طرف‌داران او در وزارت کشور و شورای نگهبان به عنوان دستگاه مجری و ناظر در انتخابات به ایفای نقش می‌پردازند، سایر کاندیداهای موجود در صحنه‌ی رقابت از سلامت انتخابات به ویژه در امر شمارش و اعلام نتایج ابراز نگرانی کرده‌اند.

هر چند این ورود به مساله‌ی انتخابات با استقبال سخن‌گوی دولت مواجه نشد و دکتر الهام این اقدام سازمان بازرسی را فاقد وجاهت قانونی دانست، اما پورمحمدی و معاونانش که طعم تلخ عزل از وزارت کشور دولت نهم را همچنان فراموش نکرده‌اند، مصمم‌تر از این بودند که با سخنان دکتر الهام میدان را خالی کنند.

روز گذشته گردهمایی مدیران سازمان بازرسی کل کشور پیرامون کیفیت نظارت بر حسن جریان امور دهمین دوره‌ی انتخابات در محل این سازمان تشکیل شد.


ابتدا غلامحسین بلندیان، معاون برنامه‌ریزی این سازمان گفت:

«یکی از مسایلی که می‌تواند حضور حداکثری را در انتخابات تضمین بکند صیانت از آرای مردم است. و این که با هر گونه جریان سویی در انتخابات مقابله شود. وقتی مردم می‌بینند که در نظام جمهوری اسلامی ایران قوانین، مقرارت و دستگاههای مختلفی وجود دارد که ضامن و صیانت کننده‌ی آرای آن‌هاست، باعث دلگرمی آن‌ها و حضور حداکثری آنها در انتخابات می‌شود.

بنابراین اگر ما بخواهیم در انتخابات دهم ریاست جمهوری هم به این امر نائل شویم، باید این اطمینان در آحاد مردم ایجاد شود که قوانین جمهوری اسلامی و دستگاههای مختلف نظارتی جمهوری اسلامی ایران می‌توانند این ضمانت را کاملا ایجاد بکنند.

بر اساس اصل یکصد و هفتاد و چهار قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، یکی از وظایف مهم سازمان بازرسی کل کشور نظارت بر حسن جریان امور است.

ما شاهد هستیم که یک امر مهمی در جریان اتفاق است که در ۲۲ خرداد مردم به سر صندوق‌های رای خواهند آمد و رای خودشان را به صندق خواهند ریخت و رییس جمهور دهم را انتخاب خواهند کرد.

این امر مهم باید نظارت شود که جریان به احسن وجه انجام شود و خدای ناکرده سوء جریانی در این موضوع دخالت نداشته باشد. مستحضر هستید که وزارت کشور فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها مسوولیت اجرایی انتخابات را دارند و شورای محترم نگهبان نیز نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارد. اما حسن جریان امور بر عهده‌ی سازمان بازرسی کشور است.

امروز ما در اینجا جمع شده‌ایم تا بررسی کنیم که چگونه این جریان امور به احسن وجه در انتخابات دهم انجام شود. و سازمان بازرسی کل کشور چه وظیفه‌ای دارد و چه اقداماتی را باید برای صیانت از آرای مردم در این انتخابات مهم انجام بدهد.»

مصطفی پورمحمدی، رییس سازمان بازرسی کل کشور

در ادامه آقای امیری، معاون سیاسی و قضایی سازمان بازرسی گفت:

«اصلی‌ترین دستگاه نظارتی کشور سازمان بازرسی کل کشور است. که یک وظیفه‌ی عام نظارت و بازرسی در همه‌ی عرصه‌ها را برعهده دارد.

هر جایی که بر اساس موازین قانونی وظیفه و ماموریتی دستگاهی از دستگاه‌های اجرایی و شخصی از اشخاص عمومی و حکومتی متصور است سازمان بازرسی کشور مستند به اصل ۱۷۴ قانون اساسی و قانون تشکیل سازمان بازرسی اجرا و نظارت صحیح این وظیفه‌ی قانونی را بر عهده دارد.

بنابراین اگر در قانون انتخابات وظایفی بر عهده‌ی دستگاههای مختلف محول شده، نظارت بر اجرای صحیح این وظایف هم بر عهده‌ی سازمان بازرسی است.

البته این نظارت با نظارتی که شورای محترم نگهبان مستند به همین قانون انتخابات دارد تداخلی ندارد.
اما این وظیفه‌ی عام سازمان بازرسی در همه‌ی عرصه‌ها است. نکته‌ی قابل توجه در این دوره اصلاح قانون سازمان بازرسی است.

مستند به این قانون اصلاحی در این دوره وظیفه‌ی خاصی بر عهده‌ی سازمان بازرسی وجود دارد. در دوره‌های قبل نظارت و بازرسی سازمان بازرسی به شکل اختیاری اعمال می‌شد. چرا؟ چون نظارت سازمان بازرسی، نظارت نسبت به اقداماتی بود که انجام می‌شد.

ولی الان با توجه به این که نظارت بر کلیه‌ی اقدامات قبل، حین و بعد مستند به تبصره‌ی ذیل ماده‌ی یک قانون سازمان بازرسی برعهده‌ی این سازمان است، این تفاوت با دوره‌های قبل هم وجود دارد.

اگر چه سازمان بازرسی در همه‌ی دوره‌ها بر امر انتخابات چه انتخابات ریاست جمهوری و چه انتخابات مجلس شورای اسلامی این نظارت را اعمال کرده است. اما این دوره مستند به تبصره‌ی ذیل ماده‌ی یک به عنوان یک وظیفه محسوب می‌شود.

از این حیث هم تفاوتی بین ورود سازمان بازرسی در این دوره و دوره‌های قبل وجود دارد. ورود سازمان بازرسی در این عرصه تجربه‌ی جدیدی برای سازمان بازرسی هم هست که می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی برای بخش‌های مختلف سازمان به دنبال داشته باشد؛ هم از حیث نرم‌افزاری و هم از حیث ارتقای کیفیت نیروی انسانی در سازمان بازرسی، هم از حیث رویکردی و عمق بخشیدن به نگاهها در عرصه‌های مختلف اجتماعی.»

در انتها دکتر حجت‌الله ایوبی معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان بازرسی گفت:

«همه‌ی دستگاههایی که زیر نظر ما هستند، به همه‌ی استان‌ها و اداره کل‌ها اعلام شده و آنها با دقت رفتار انتخاباتی و ایجاد فرصت برابر برای همه‌ی نامزدها را رصد خواهند کرد.عدالت یعنی همین.

ما بررسی خواهیم کرد. تمام دستگاههای فرهنگی، اجتماعی، آموزش عالی، آموزش و پرورش، تمام موسسات عمومی غیر دولتی، فدراسیون‌های ورزشی و رسانه‌های مختلف باید قوانین را رعایت بکنند.

قوانین هم کاملا شفاف است؛ دستگاه‌های دولتی، موسساتی که بودجه‌ی آن‌ها را دولت تامین می‌کند، روزنامه‌هایی که دولتی هستند نمی‌توانند له یا علیه یک نامزد تبلیغ کنند.

اگر چنین اقدامی را انجام می‌دهند این اقدام تخلف است و بنای سازمان بازرسی کل کشور در این دوره این نیست (در دوره‌های قبل هم نبوده) که اجازه بدهد تخلف انجام شود بعد از برگزاری انتخابات گزارش تهیه کند. این فایده‌ای ندارد. در این دوره باید به دنبال راهکاری باشیم که مانع از انجام تخلف باشد و تخلف انجام نشود.

البته من مطلع هستم که تمام دستگاه‌های اجرایی و نظارتی کشور بنا را بر این داشته و دارند که با تمام قوا سعی کنند که هیچ تخلفی انجام نشود. بنابراین سازمان بازرسی تلاش خواهد کرد که جلوی انجام تخلف را بگیرد. چون اگر در انتخاباتی تخلفی صورت بپذیرد گزارش‌های بعدی اثر چندانی نخواهد داشت.

من فقط به ذکر چند نمونه می‌پردازم. موسسات عمومی غیر دولتی، فدراسیون‌های ورزشی که زیر نظر ما هستند حق ندارند برای نامزدی تبلیغ کنند. هیات‌های ورزشی استان‌ها و شهرستان‌ها اگر این کار را بکنند تخلف است. من نمی‌گویم که این کار صورت گرفته است. اما می‌گویم که اعضای سازمان بازرسی باید در استان‌ها رصد کنند.

حق ندارند این کار را انجام بدهند. دانشگاه‌های کشور اگر فرصتی برای نامزدها ایجاد می‌کنند باید عدالت را رعایت کنند. نمی‌توانند طرفداران نامزدی را محروم بکنند. این‌ها کارهایی است که سازمان بازرسی باید در استان‌ها انجام بدهد.

رسانه‌های دولتی، رسانه‌هایی که بودجه‌ی دولتی دارند، حق ندارند در انتخابات به جز دعوت به مشارکت اقدام دیگری انجام بدهند. نکته‌ی دیگر هم این است که شان سازمان بازرسی کل کشور به مراتب اجل از این است که بخواهد له یا علیه یک نامزد وارد عرصه شود.

این سازمان دارای جایگاه بسیار بالایی است. مصالح کشور، چشم انداز، آینده‌ی کشور و قانون و قانون‌گرایی را می‌بیند. اجمالاً عرض می‌کنم که حضور سازمان بازرسی و حضور دستگاههای مختلف برای ایجاد عدالت، فرصت برابر و برای تمرین قانونمندی و قانون‌پذیری انتخابات مهم‌ترین آیین مدنی در دنیا است.

و در کشور ما یک آیین مدنی و دینی است. بنابراین ما باید در این آیین مدنی و دینی تمام ضوابط، قواعد و مقرارت را رعایت بکنیم. در حقیقت هم تمرین مردمسالاری می‌کنیم و هم تمرین قانون‌پذیری.»