انسان، ماده‌ای برای زیبایی

رضا جمالی

چندی پیش خبر بازداشت چهار نفر در کشور «پرو» به اتهام قاچاق چربی انسان، به سرعت در سراسر جهان پیچید.

اگرچه این خبر دوباره از سوی بعضی از خبرگزاریها تکذیب شد اما در خبر مربوطه آمده بود که اعضای یک گروه تبهکار در منطقه‏ی آمریکای لاتین، با پیشنهاد استخدام به افراد، آن‏ها را فریب می‏دادند و پس از قتل‏شان، هر لیتر از چربی بدن آن‏ها را به بهای ۱۵هزار دلار می‏فروختند.

در همین ارتباط، یکی از فرماندهان پلیس در کشور شیلی، ضمن تایید این واقعه گفت که از بازداشت‏ شدگان در باره‏ی نحوه‏ی قتل قربانیان و جدا کردن چربی‏های بدن آن‏ها در آزمایشگاه‏ها اقرار گرفته‏اند.

پلیس می‏گوید که احتمالا چربی به دست آمده از قربانیان به شرکت‏های دارویی و آرایشی در اروپا فروخته شده و بازداشت شدگان گفته‏اند که ده‏ها سال است به این کار مشغول هستند.

اما اعلام این خبر، مرا به یاد داستان فیلم «پارفیوم» (عطر) از نویسنده‏ای به نام «پاتریک ساسکیند» انداخت که به گفته‏ی کارشناسان، سال‏ها به عنوان یکی از مشکل ترین داستان‏ها برای تبدیل شدن به فیلم، نام گرفته بود.

این کتاب چندسال پیش به زبان فارسی ترجمه شد و در سال ۲۰۰۶ به فیلم تبدیل و بر روی اکران رفت. فیلمی «تریلر» در باره‏ی قاتلی که از روغن بدن مقتولین خود که عموما دختران جوان باکره بودند، به دنبال ساختن عطری جادویی بود که در نهایت موفق به ساخت آن هم شد.

در وبلاگ «دوشنبه‏ها» به تفصیل در مورد فیلم «عطر» نوشته شده است. در این وبلاگ آمده است که داستان این فیلم، داستانی شیزوفرنیک است و حکایت از داستان جنون و جنایت‏هایی دارد که در قالب رئالیسم جادویی، روایتی زنده و قابل لمس از آرزوهای سیاه و شرورانه‏ی انسان به دست می‏دهد.

به اعتقاد نویسنده این وبلاگ، در فیلم عطر بدن انسان تبدیل به یک شی‏ء شده که به‏درد ساختن عطرهای خوب می‏خورد.

در فیلم عطر، هنرپیشه‏ی اول فیلم یا همان قاتل مصمم است که بهترین عطر دنیا را کشف کند. او بدن بی‏جان زنان را برهنه می‏کند، روغنی حیوانی به بدن آن‏ها می‏مالد و پس از مدتی دوباره این روغن را با چاقو جمع و از آن درعطر مخصوص‏اش استفاده میکند.

در این داستان، قاتل با هیچ‏یک از زنان قربانی تماس جنسی برقرار نمی‏کند. تمام اجساد قربانیان‏اش که همگی زن هستند، باکره باقی می‏مانند.

قاتل فیلم عطر انسانی منفور نیست؛ چون دارای دو شخصیت خوب و بد در عین زمان است. اما آیا در دنیای واقعی ما، قاتلانی که از چربی انسان لوازم آرایش درست می‏کنند هم دارای دو شخصیت خوب و بد در عین زمان هستند؟ و باز هم این پرسش مطرح می‏شود که آیا انسان ذاتاً شرور است و اینکه شر در نهاد آدمی نهفته است؟

انسان به سوی قدرت، ثروت، زیبا بودن، اشخاص زیبا، خانه‏های مجلل و آثار هنری زیبا کشیده می‏شود. براستی ویژگی این گرایش‏ها و کشش‏ها در چیست؟ به اعتقاد گروهی از روان‏شناسان، این نوع کشش‏ها از گرایشات درونی انسان سرچشمه می‏گیرد و گاه برای تحقق این کشش ها، حاضر است که هم نوع خود را به راحتی قربانی کند.


اما دوباره به موضوع استفاده از چربی انسان در لوازم آرایشی برمی‏گردیم. آیا واقعا ممکن است از چربی انسان در لوازم آرایشی استفاده کرد؟ و اگر آری، چرا چربی انسان؟

دکتر اولیایی، ساکن هلند و متخصص پوست و زیبایی، در این رابطه می‏گوید:

«قسمت اعظمی از پمادها و کرم‏ها با چربی درست می‏شوند، باچربی‏هایی که از کلسترول‏های نوع خوب هستند. اصولا پمادها و کرم‏ها حتما باید چربی داشته باشند و در تهیه‏ی آن‏ها از نوعی اسیدهای چرب استفاده ‏ می شود.

این کار ممکن است؛ اما برای من ثقیل است که کسی آدمی را بکشد و از چربی بدنش به این منظور استفاده کند!»

از دکتر اولیایی می‌پرسم آیا احتمال دارد به خاطر کیفیت یا مرغوبیت بهتر چربی بدن انسان آن‌را در ساخت مواد آرایشی بکارببرند ؟ پاسخ می‌دهد:

هم انسان و هم حیوان دارای چربی و کلسترول هستند ولی در چربی حیوانات کلسترول‏هایی وجود دارد که برای انسان ضرر دارد. انسان نیز دارای دونوع کلسترول خوب و بد است. می‏توان از کلسترول‏های خوب (اگر کسی بتواند) در تهیه‏ی کرم‏ها استفاده کرد. این دیگر بستگی به خود انسان‏ها و کارخانه‏ی مربوطه دارد!

برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه، با چند مؤسسه‏ی تولید لوازم آرایشی در ایران نیز تماس گرفتم که جملگی، پس از شنیدن موضوع برنامه، حاضر به پاسخ‏گویی نشدند و اظهار بی‏اطلاعی کردند.

معمولا هر هفته، خبرهای مختلفی در باره‏ی کشف انواع محموله‏های لوازم آرایشی تقلبی به گوش می‏رسد. کارشناسان و متخصصان بارها در باره‏ی مضرات استفاده از لوازم آرایشی تقلبی هشدار داده‏اند. اما در گفت‏وگویی که با یک کارشناس بیوشیمی در آلمان داشتم و مایل نبود نام‏اش برده شود، گفت:

«چربی انسان بی‏شک قابل استفاده در تولید مواد آرایشی هست. اما برای مشخص شدن مزیت استفاده از چربی بدن انسان در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

ضمن آن که انتشار این خبر در دنیای تولید این اجناس، می‏تواند موج گسترده‏ای از بیم و دلهره را در میان مصرف کنندگان در سراسر جهان ایجاد کند.»

استفاده از لوازم آرایشی در منطقه‏ی خاورمیانه، نسبت به دیگر مناطق آسیا، بیشتر است. این تمایل باعث شده که ایران به سومین مصرف کننده‏ی لوازم آرایش در خاورمیانه و هفتمین وارد کننده‏ی لوازم آرایش در جهان تبدیل شود.

این در حالی است که در بیشتر کشورهای اروپایی، علی‏رغم این که بیشترین سهم تولید این لوازم را در سطح جهان دارا هستند، میانگین تمایل استفاده از محصولات آرایشی کم‏تر از ایران است و این تمایل بیشتر در میان زنان مسن این کشورها دیده می‏شود.