Aug 2010

مناسبات تاریخی چندهمسری در اسلام

سوسن محمدخانی غیاثوند: اشتباهی که مدافعان و مخالفان قانون‌مند بودن چندهمسری در اسلام مرتکب می‌شوند این است که مساله‌ای که اساساً ماهیتی چند وجهی دارد و باید از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد تنها از یک بعد و فقط از زاویه دید خود بدان می‌نگرند. همچنین آن‌ها هیچ‌گاه به تاریخ نزول آیات، مکان نزول و این‌که هنگام نزول آیات مذکور زندگی شخصی و موقعیت اجتماعی پیامبر در چه شرایطی بوده است توجه نمی‌کنند.

چندهمسری؛ ضرورتی تاریخی یا قانون؟

سوسن محمدخانی غیاثوند: تصور این که چندهمسری یا تعدد زوجات (Polygamy) از اختراع‌ها و ابتکار‌های اسلام بوده اصلاً درست نیست. اعتقاد و باور برخی از اسلام‌شناسان مسلمان، علمای دین، ‌اندیشمندان و بعضی نویسندگان بر این است که «اسلام تعدد زوجات را فقط قانونمند کرد و تنها با قید شرایطی سنگین، آن را در چارچوب ضرورت‌های زندگی انسان محدود ساخت.» در ادیان پیش از اسلام نیز مسئله‌ی چندهمسری وجود داشته است.

قربانیان خشونت‏های خانگی

شکوفه منتظری: «خانه‌های امن زنان»، نام مکان‌هایی است که در اختیار زنانی قرار می‌گیرند که تحت خشونت خانگی قرار دارند. در این خانه‌ها، علاوه بر این که زنان آسیب‌دیده از حیث خشونت، از سرپناهی امن برخوردار می‌شوند، از کمک و مشاوره‌ی متخصصان نیز برخوردار می‌شوند. بنا به دلایل امنیتی، نشانی این خانه‌ها مخفی و اکثرا ورود مردان به آنها ممنوع است. برخلاف تصوری که وجود دارد، خانه‌های امن برای زنان از اکتشافات جامعه‌ی مدرن و یا تنها اروپا نیست.

رژه می‌رویم، برای آنان‌که نمی‌‌توانند

مهشید راستی: از سال ۱۹۹۸ هفته‌ی آخر ماه جولای به نام هفته‌ی پراید در استکهلم نام‌گذاری شد. به این ترتیب همه ساله در ماه جولای، استکهلم پذیرای یکی از بزرگترین فستیوال‌‌های دگرباشان جنسی است. از ویژگی‌‌های فستیوال، به چالش گرفتن تمام نرم‌‌های اجتماعی است. نمود‌‌های مردانگی و زنانگی زیر سوال می‌‌روند، و عریانی یا کم لباسی، در مقابل آنچه نرم‌‌های پذیرفته شده‌ی اجتماعی است که کد‌های پوششی خاصی را به افراد تحمیل می‌کند.

در باره دوستی

کتی اکر، ترجمه سوده نگین‌تاج: نویسندگی، نوشتن به دیگری است و نه نوشتن برای دیگری. گو اینکه کسی بتواند دیگران، طرف مقابل را از او بگیرد. همان طور که گرتروید اشتین و موریس بلانشو هر دو گفته‌اند نویسندگی، نوشتن برای یک غریبه، برای یک دوست است. دوستی همیشه یک حرکت سیاسی بوده است تا این‌که شهروندان را با یک زندگی شهری مرتبط کند، یک ارتباط سیاسی. و این نوع دوستی است که وجود کپی‌رایت آن را مبهم و تاریک می‌کند.

نهادی نوین برای توانمندی زنان جهان

پانته‌آ بهرامی: زنان نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و با وجود پیشرفت‌های تکنولوژی، هنوز هم ۷۰ درصد فقرا و ۶۷ درصد بی‌سوادهای جهان را زنان تشکیل می‌دهند و تنها ۱۷درصد از نمایندگان پارلمان‌های دنیا زن هستند. سازمان ملل متحد روز دوم ژوییه ساختارجدیدی را برای توانمندی زنان به‌نام سازمان زنان ملل متحد به‌تصویب رساند. به این ترتیب یک نهاد مستقل سازمان ملل متحد، امور برابری حقوق زنان در کشورهای عضو را رهبری خواهد کرد.

زن مثل قالی است

ترجمه‌ی ونداد زمانی: جمله معروف ولی زننده‌ای که «‌ریم ال نیرِب» مدام از زبان مردانِ «نوارغزه» می‌شنود این است که «زن‌ها مثل قالی هستند که هرچه بیشتر لگد بخورند تمیزتر می‌شوند». به اعتقاد این فعال مسائل زنان، این برداشت غلط چنان در جامعه جا افتاده است که زن‌ها نیز آن را باور کرده اند. طبق تجربه‌ی ریم ال نیرِب، علت اینکه زنان تنبیه شدن را می‌پذیرند، در آیه‌ی ۳۴ سوره‌ی چهارم قرآن ریشه دارد.

شبکه‌ای برای توانمندسازی اقتصادی زنان

پژمان اکبرزاده: نادره‏ شاملو، مشاور ارشد بانک جهانی در شعبه‏ی اصلی این بانک در واشینگتن است. او پایه‌گذار «شبکه توانمندسازی اقتصادی زنان پارسی‌زبان» (PGN) است؛ شبکه‌ای با پشتیبانی بانک جهانی که فعالیت‌های آن پس از مدتی در تهران متوقف شد ولی این‌روزها همچنان در خارج از ایران فعال است. تازه‌ترین همایش این شبکه در هلند برگزار شد و «کارآفرینی زنان» از موضوع‌های اصلی آن بود.

در سوگ «نویسنده»

کتی اکر، ترجمه سوده نگین‌تاج: نگرانی من در مورد در حاشیه گذاشته شدن نویسندگان و نوشته‌هایشان در این جامعه است. هر زمان در یک جامعه نویسندگان به حاشیه رفته‌اند یک چیزی قطعا و عمیقا در مورد رابطه‌ی نویسندگی و جامعه به خطا رفته است. زیرا برای نوشتن باید از دنیا و جهان نوشت و همزمان متعهد و مجذوب دنیا شد. اما پیشه‌ی ادبی به شکلی که در حال حاضر وجود دارد به نظر می‌رسد که روابط بین نویسندگان و جامعه را تاریک و مبهم می‌کند.

جنبش زنان ایران و تبعیدیان آن

کیارش پارسا عالی‌پور: پس از آغاز جنبش اعتراضی مردم ایران در سال گذشته زنان ایران نیز، همگام با سایر آزادی‌خواهان ایرانی و چه بسا پیشروتر از آنان، در برابر نابرابری‌ها نوای اعتراض سر دادند. اما برای این اعتراض‌ها هزینه‌هایی گزاف نیز پرداخت شد؛ برخی در بند شدند و برخی نیز مجبور به ترک یار و دیار و زندگی در تبعید در خارج از کشور گردیدند. در همین زمینه با محبوبه عباسقلی زاده که به تازگی از کشور خارج شده و خود نیز از تبعیدیان است گفت‌وگو کرده‌ام.