May 2010

سیمون دوبووار بعد از ۶۰ سال

ترجمه‌ی ونداد زمانی: نوشتن کتاب «جنس دوم» توسط سیمون دوبووار در سال ۱۹۴۶ که به یکی از ماندگارترین مطالعات درباره‌ی وضعیت زنان تبدیل شد، در بحبوحه‌ی دورانی بود که جوامع غربی با خجالت و ترس و لرز مشغول تحویل دادن بخشی از حقوق زنان به آنها بودند. قوانین فرانسه از یک سال پیش به زن‌ها اجازه‌ی شرکت در انتخابات را داده بود و خبری از حق پیشگیری از بارداری و زایش فرزند ناخواسته نبود.

شرمی به بداهت تن

مهسا صارمی: در تمدن‌های بسیار کهن، ارزش و قدرتی برای این خون قائل بودند، زیرا هماهنگی تن زن را با تن جهان حفظ می‌کند و تنها خونی است که جاری شدن آن توام با خطر و خشونت نیست و با باروری و زایش پیوند دارد. در الهیات مادرسالاری، خون قاعدگی، خبر از انعکاس حیات یک قبیله می‌داد، اما در جوامع مردسالار امروز، خون قاعدگی را منبع ناپاکی و هم نویددهنده‌ی بارداری توصیف می‌کنند.

«این دختر آن دختر را دوست دارد»

لادن مقدم: «تتو»، یک گروه موسیقی پاپ روسی است که در سال ۱۹۹۹ توسط ایوان شاپووالف شکل گرفته است. خوانندگان این گروه موسیقی، «لِنا کاتینا» و «جولیا وُلکووا» هستند. این گروه با شهرتی جهانی، موفق‌ترین گروه موسیقی روسی تا به امروز است. نام گروه «تتو» به این دلیل انتخاب شد که هم می‌تواند به معنی خالکوبی باشد و هم معنی عبارت روسی «این دختر آن دختر را دوست دارد».

تپش زندگی در تمایلات جنسی

ترجمه‌ی ونداد زمانی: شاعر و روزنامه‌نگار لبنانی «جمانه حداد» بنیان‌گذار اولین مجله‌ی اروتیک در کشورهای عربی است. تلاش عمدی این نویسنده در راه‌اندازی مجله‌ی «بدن» برای شکستن تابوهای جنسی در ممالک عربی است. از این شاعر جوان تاکنون پنج مجموعه شعر به چاپ رسیده است. «سوزان شاندا» از طرف مجله «قنطره» با این نویسنده شجاع مصاحبه‌ای ترتیب داده است.

حجاب، قدرت سیاسی و تجربه‌ی کشف حجاب

پانته‌آ بهرامی: بن مایه‌ی این نوشته بر پایه‌ی پیوند بین حجاب و اعمال قدرت سیاسی در ایران قراردارد
بهانه‌ی اول: حراست دانشگاه تهران از اجباری‌ شدن مقنعه در این دانشگاه خبر داده و اعلام کرده از این پس از ورود دانشجویان بدحجاب دختر و پسر جلوگیری می‌شود. کارشناسان بر این باورند که طرح فعلی، قدمی دیگر در مسیر کنترل فضاهای عمومی است. این بار اما کنترل تنها شامل زنان نمی‌شود.

قربون برم خدا را، یک بام و دو هوا را

فروغ.ن. تمیمی: گزارش‌گر صدا و سیما با دو خانم جوان رهگذر که مانتو به تن دارند و تنها بخشی از موهایشان از زیر روسری بیرون است درباره انتخاب پوشش و رعایت حجاب سوال می‌کند. آن دو با صراحت می‌گویند: « هر آن چه را که دوست دارند، خواهند پوشید، این که دیگران چه فکری می‌کنند به آن‌ها ربطی ندارد». هر دو ایرادی در سر و وضع خود نمی‌بینند. شجاعت این دو در بیان آن چه می‌خواهند در شرایطی که بعضی از مراجع مذهبی مکررا به تکفیر و تهدید فرمان می‌دهند، واقعا ستودنی است.

به خام‌دستی خطوط تنم

لیلی اکبری: بعد از گذراندن سال‌ها نقاشی واقع‏گرایانه، انگیزه اصلی ثمیلا امیرابراهیمی از آفریدن این آثار، آزمودن بیانی عناوین از این واقعیت کهنه و تاریخی بود که ما در جامعه‏ای پنهان‌کار زندگی می‏کنیم. جامعه‏ای که افراد آن مغایر با سرشت و هویت خود (بالماسکه)ای جمعی را شکل می‌دهند. ایده‌ای با جرقه از اوراق رنگ‌ورو رفته‌ی نامه‏ها و انشاهای دبیرستانی دختری جوان.

جادوی هم‌زاد مسطح من

لیلی اکبری: ثمیلا امیرابراهیمی درباره بیان هنری آثارش می‏گوید: «مهم این نیست که چه چیزهای را تجربه کرده‏ایم، مهم این است که چه طور آن‌ها را با دیگران مشترک می‏کنیم.» او به نسل جوانانی تعلق داشته که روح زمانه‏شان (جوانان نسل ۱۹۶۸) با اعتراض و عصیان، آرمان‏خواهی و عدالت‏جویی، آرزوی کشف حقایق مدفون شده گذشته و تحقق بخشیدن به رویاهای گنگ و شیرین آینده درباره «عشق و صلح» تعریف می‏شد.

سرکوب زنان با طرح مبارزه با بدحجابی

سراج‌الدین میردامادی: در روزهای گذشته شاهد فعال شدن مجدد«طرح مبارزه با بدحجابی» بودیم. آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید هم‌سو با حاکمیت، طی سخنانی از مسئولان مصرانه خواست با زنان و دختران بدحجاب برخورد نمایند. وی در این‌باره خطاب به مسئولان گفته است که «حجت بر همه تمام شده است و مردم در انتظار اقدام جدی هستند و بیش از این صبر نخواهند کرد.» در این زمینه با روح‌الله شهسوار روزنامه‌نگار مقیم پاریس و نیز مسیح علی‌نژاد گفت‌وگو کرده‌ام.

چرخه‌ی خشونت را باید شکست

فروغ.ن.تمیمی: چرخه‌ی خشونت را باید شکست و آن را باید برای همیشه متوقف کرد. خشونت از هر نوع و جنس، خشونت نهفته در نگاه، در کلام، در کردار، جاری شده در دستی که برای زدن بلند شده و پایی که بر شکم فرو می‌آید. خشونت مخفی شده در پوسته و هسته‌ی آیین‌ها، سنت‌ها، مذاهب، خشونت مشروعیت یافته و نهادینه شده در بخش نامه‌ها، قانون‌ها، سیاست‌ها و فرمان‌های دستگیری، تحقیر، شکنجه و اعدام.

روایت‌های تاریکی که صلابتتان را خط میاندازند

مهسا: پرسیدن از تجربه جنسی حتی از نزدیک‌ترین دوستان و آشنایان هم دشوار است. پنهان کردن خوب و بد این بخش زندگی‌مان و در خفا نگه داشتن‌شان جزئی جداناپذیر از فرهنگ‌مان شده است. دست گذاشتن روی این لحظات دشوار است. هدف این مجموعه شنیده شدن روایت‌های ممنوع است. روایت‌های زنان متفاوت، با سرگذشت‌های متفاوت، روایت‌هایی که در برابر گستردگی دایره نگفتنی‌های ما قد علم می‌کنند.

نوشتن به مثابه مکانی برای سکونت

الهام ملک‌پور: این‌که از نوشتن می‌گویم منظور من به‌طور‌ اخص نوشتار شاعرانه است. نوشتار شاعرانه، نه لزوماً در حیطه‌ی زبانی که از آن با عنوان «language» یاد می‌کنیم، بل‌که اشاره‌ی من به زیست شاعرانه است در هر چیدمانی که بتواند نحو بگیرد؛ هر پیوستاری که بتوان در آن دست به خلق متن برد؛ می‌تواند از زیستی شاعرانه پرده‌برداری کند. این زیست شاعرانه شکافی در زبان است که بدن را مکان زیست مشتاق‌اش می‌کند.