Mar 2009


شما به تنهایی پیر، اما با دیگران عاقل می‌شوید!
زوال عقل نویسنده

ناصر غیاثی: والتر ینز در همه‌ی سال‌های عمر برای ارتقاء فرهنگی قلم زد؛ ارتقاء فرهنگی دیگران. او مثل هر انسان دیگری به تنهایی پیر و به تنهایی دچار زوال عقل ناشی از پیری شد. والتر ینز، نویسنده، زبان‌شناس و منتقد آلمانی در هشت مارس ۱۹۲۳ در هامبورگ متولد شد. والتر ینز از سال ۲۰۰۴ دچار بیماری زوال عقل یا همان خرفتی شده است. مشاهده‌ی این پروفسور سابق ادبیات و عضو آکادمی آزاد هنر در این وضعیت تأسف‌بار، خانواده و دوستان او را وادار کرده است، بحث بر سر مرگ داوطلبانه یا به‌مرگی را به مطبوعات بکشانند.



از تصنیف تا ترانه ـ قسمت بیست و سوم
ترانه‌های نو، زیر چشم سانسور

محمود خوشنام: نفس حضور بعضی از واژه‌ها در متن ترانه‌ها سبب می‌شد که نتوانند مجوز تولید پخش پیدا کنند. مثلاً واژه‌هایی چون گل سرخ و جنگل در متن‌ها نامطلوب محسوب می‌شد. چرا که اولی خسرو گلسرخی و دومی واقعه سیاهکل را تداعی می‌کرد. با این همه خیلی از ترانه‌های نو متعهدانه داشت از زیر چشم سانسور به سلامت عبور می‌کرد و حتی از رسانه‌‌های همگانی پخش می‌شد. در همان سال‌ها خواننده‌ی تازه نفس، داریوش اقبالی، ترانه شقایق را خواند که اشاره‌ای به شهیدان راه آزادی داشت.



کشت و کشتار یا ناز و نوازش

اشپیگل، ترجمه‌ی ناصر غیاثی: در آغاز خاراندن بود. میمون‌ها اتحاد گروهی‌‌شان را با مواظبت از پوست یکدیگر تضمین می‌کردند. زبان احتمالاً به واسطه‌ی این ناز و نوازش‌ها رشد کرد؛ چرا که کارکرد یک جمع در محیط زندگی انسان‌ها که خیلی بزرگ‌تر است، تنها از طریق زبان تأمین می‌شود. ما دیگر همدیگر را نمی‌خارانیم بلکه از هم غیبت می‌کنیم و‌ در مورد یک‌دیگر شایعه پخش می‌کنیم. جلوی تلویزیون و در سینما چیزی را یاد گرفتیم که نه مدرسه و نه خانه‌ی پدری نتوانست به ما یاد بدهد: با زن‌ها این‌طور رفتار می‌کنند؛ دنیا این‌گونه عمل می‌کند؛ این خوش‌بختی است.



از تصنیف تا ترانه ـ قسمت بیست و دوم
ترانه‌هایی فراتر از مرز بگیر و ببندها

محمود خوشنام: فضای فرهنگ سیاسی سال‌های ۴۰ گردونه پیام‌های باز و بسته‌ی اجتماعی را به راه می‌اندازد. با تکیه بر نمادهای گوناگون، شعر و ترانه، سازگارترین جایگاه ابلاغ پیام‌های اجتماعی می‌شود تا بتواند در برابر سانسور مقاومت کند. با این همه گوش امنیتی‌ها تیز می‌شود. سانسور واژه‌ها و قصه‌ها پیش آمد. حتی کار به ممنوعیت پخش بعضی از ترانه‌ها و توقیف ترانه‌سازان کشید ولی بیهوده بود. جوانان طنین از مرز بگیر و ببندها فراتر رفته بودند و ترانه‌هایشان در همه‌ی خانه‌ها زمزمه می‌شد.



هفت چهره هفته
آمدن میرحسین موسوی، تاکتیک یا تشتت؟

فرهاد سامانی: چهره این هفته رادیو زمانه میرحسین موسوی است که آمدنش به صحنه انتخابات با حرف و حدیث‌های فراوانی همراه بود. دیگر چهره‌های این هفته کریس براون، خواننده آر اند بی، اکبراعلمی، نماینده سابق مجلس، اکبرهاشمی رفسنجانی، رییس مجلس خبرگان رهبری، منتظرالزیدی، خبرنگارشبکه العراقیه، مندی مور، خواننده و سیندی چاپلین، بازیگر؛ هستند.



از تصنیف تا ترانه ـ قسمت بیست و یکم
قصه دوماهی شهیار قنبری

محمود خوشنام: قصه‌ی دو ماهی را نه تنها روشنفکران می‌پسندند، بلکه مورد اقبال قشرهای دیگر جامعه نیز قرار می‌گیرد و گمان می‌کنیم همین موفقیت‌ها سبب شده باشد که ترانه‌های جوانان طنین به سازمان‌های رسمی پخش موسیقی نیز راه پیدا کند. متن قصه‌ی دو ماهی از شهیار قنبری با آهنگی از بابک افشار پیوند خورده و قصه‌ی قصه‌ی ماهی تنها مانده‌ای را ترسیم می‌کند که مرغ ماهی‌خوار ربوده است و حالا نوبت خود اوست که طعمه‌ی آن مرغ شود.



هفت چهره هفته
پایان سکوت میرحسین موسوی در دانشگاه تهران

فرهاد سامانی: میرحسین موسوی به غیبت ۱۱ ساله در دانشگاه تهران پایان داد و به مناسبت شصت و ششمین سالگرد تاسیس انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران حرف‌هایی بر زبان آورد که با کف و سوت دانشجویان همراه بود. نخست وزیر دوران جنگ برای آنکه نسل سوم ایرانیان پس از انقلاب بیشتر با افکار و عقایدش آشنا شوند، محافظه کاری را تا حدی کنار گذاشت و نسبت به توقیف کتاب‌ها، بسته شدن روزنامه‌ها، دولتی شدن روحانیت، دخالت نهادها در امور شخصی مردم، سوداگر شدن جامعه، بی‌توجهی به عزت مردم، تحریک قدرت‌های جهان و رواج صدقه پروری انتقاد کرد.



آکادمی ادبیات هندوستان

فرانکفورته آلگماینه، ترجمه‌ی ناصر غیاثی: در مرکز دهلی نو، جایی که موزه‌ها و انستیتوها مرکز فرهنگی کوچکی ساخته‌اند، در خیابان شاه فیروزه ساختمان چند طبقه‌ی رابیندرا بهاوان هم هست. دفتر اصلی آکادمی ادبیات هند، آکادمی ساهیتا‌، در اتاق‌های شلوغ این‌جا است. ساختمان نام رابین‌درانات تاگور، شاعر ملی هند و تنها برنده‌ی هندی جایزه‌ی نوبل، را بر خود دارد. تاگور در سال ۱۹۱۳ جایزه‌ی نوبل را به خاطر کتاب کم‌حجمی از نثر تغزلی دریافت کرد؛ کتابی که نام بنگالی «گیتانجالی» را بر خود داشت و تاگور البته آن را به انگلیسی نوشته بود.



از تصنیف تا ترانه ـ قسمت بیست و یکم
ترانه‌سازی نوین ایران در استودیو طنین

محمود خوشنام: رسانه‌های پخش همگانی موسیقی که در اختیار استادان سنتی بود به آسانی اجازه‌ی ورود به جوانان را نمی‌داد. از همین روی آنان تصمیم گرفتند که خود مستقیماً به تولید پخش و ترانه بپردازند. برای این کار استودیوی کوچک مستقلی را به نام استودیو طنین در تهران بنیاد کردند. آفریده‌های آهنگ‌سازانی چون پرویز اتابکی، پرویز مقصدی در پیوند با متن‌هایی از تورج نگهبان، شهیار قنبری و ایرج جنتی عطایی به صدای خوش‌طنین گوگوش و فرهاد مهراد سپرده می‌شد و رنگ و بوی تازه‌ای در ترانه‌های پاپ ایرانی پدید می‌آورد.