Aug 2008


جایگاه طبیعت و تربیت در نقش‌های جنسیتی ما

لوا زند: الهام قیطانچی،‌ استاد جامعه‌شناسی کالج سانتا مونیکا در کالیفرنیا، در گفت و گو با زمانه درباره نقش‌های جنسیتی، نهادهای اعمال جنسیت، فرایند نهادینه شدن نقش‌های جنسیتی و عرف‌های موجود در هر جامعه می‌گوید: «نقش‌های جنسیتی همیشه یادگرفتنی و اکتسابی است. هر جامعه‌ای یک سری نهادهای اساسی دارد که از طریق آن‌ها به افراد جامعه خودش یاد می‌دهد چطور این نقش‌ها را تولید و بازتولید کنند. در حقیقت بدون این نهادها، این نقش‌ها هیچ وقت درونی نمی‌شوند و در جامعه جا نمی‌افتند. جامعه به این نقش‌ها احتیاج دارد تا آن نقش‌هایی را که می‌خواهد اجرا کند.»



دیسکو زمانه، برنامه‌ای برای شنیدن
دیسکو زمانه‌ی جدید

فواد صمیمی: از این هفته سر و شکل دیسکو کاملا تغییر می‌کند. اولا دو همکار جدید به دیسکو اضافه شده‌اند. خود و غزال. آیتم خود نام رولت را پیش می‌کشد و غزال به کوچه و خیابان آمده و از شما پرسیده چه آهنگ‌هایی گوش می‌کنید. آیتم جدید دیگری که به دیسکو اضافه شده «دو دقیقه با صدای شما» است . صدایتان را برای ما بفرستید.



طرح‌هایی از صمد بهرنگی

اکرم ابویی: صمد بهرنگی، داستان‌نویس، شاعر، مترجم و محقق در دوم تیرماه ۱۳۱۸ در تبریز به دنیا آمد. ماهی سیاه کوچولو معروف‌ترین اثر اوست. بهرنگی در ۹ شهریور ۱۳۴۷ در رود ارس غرق شد. جلال آل‌احمد، مرگ بهرنگی را مشکوک تلقی کرد... جنازه او در گورستان امامیه تبریز دفن شد.



«شبانه»- قسمت ۵۸
شوستاکویچ رمانتیک دربرابر استالین

محمود خوشنام: منتقدان غربی شوستاکویچ را یکی از نوآورترین سمفونی سازان قرن بیستم به شمار می‌آورند و معتقد هستند اگر در غرب و رها از فشارهای ایدئولوژیک زندگی می‌کرد، می‌توانست کارهای درخشان‌تری پدید آورد. رمانس برای ویولون و ارکستر از شوستاکویچ، به خوبی نشان دهنده‌ی روحیه‌ی رمانتیک او است. در این برنامه همچنین به هم‌آوایی صدای زن و مرد در «داد و بیداد» علیزاده گوش می‌کنیم.



هفت چهره هفته
امام موسی، گمشده‌ای در تاریکی

فرهاد سامانی: چهره منتخب این هفته رادیو زمانه، هادی ساعی است که توانست مدال طلای المپیک پکن را بر گردن آویزد. دیگر چهره‌های این هفته مهدی کروبی، دبیرکل حزب اعتماد ملی، جوزف بایدن، معاون باراک اوباما، امام موسی صدر، روحانی مفقود شده ایرانی، معمر قذافی، رهبر لیبی، عادل فردوسی‌پور، گزارشگر فوتبال و محسن نامجو، خواننده هستند.



گشت ارشادی‌ها هم دل دارند

میس زالزالک: یادش به خیر نباشد! یک زمانی تاکسی‌ها اجازه داشتند در صندلی جلو، بغل راننده دو مسافر سوار کنند. آن‌موقع اوج خوش‌شانسی‌تان فقط می‌توانست این باشد که هر دوی شما جلونشینان همجنس (هر دو زن یا هر دو مرد) آن‌هم از نوع لاغرش باشید. تازه آن‌هم فرق می‌کرد که کنار پنجره بنشینید یا کنار راننده. چون خیلی راننده‌ها تا به پای چپ شما دستی نمی‌رساندند دنده‌شان جا نمی‌رفت!



آسیب‌شناسی گونه‌ای عرفان‌گرائی عوام پسندِ مبتذل ـ بخش دوم و پایانی
عرفان‌گرایی مبتذل ـ بخش دوم

مصطفی نصیری: اینترنت مرزها را در هم نوردیده است. کارآموز عرفان می‌تواند با سیستم‌های صوتی، تصویری و نوشتاری از پیشرفت و شیوه کارآموزی دیگران نیز مطلع شده و درکلاس‌های مجازیِ اساتیدِ اعظمِ علومِ سری شرکت جوید. رسانه‌هایی چون نشر کتاب، ماهواره و تلویزیون نیز به روند رو به رشد عرفان‌گرایی مبتذل دامن می‌زنند. در ایران که تیراژ و چاپ مجدد کتاب در سطح بسیار نازلی قرار دارد، انتشار فراوان و مکرر کتاب‌های عرفانیِ دستِ چندمی و به آسانی در دسترس بودن آن‌ها حاکی از حمایت شدید حکومت و دولت از چاپ، انتشار و ترجمه این گونه کتاب‌هاست.



فمینیست‌های «قاتل»؟

لوا زند: در برنامه هفته قبل پرسیده‌ بودیم که تعریف‌تان از فمینیسم به عنوان یک مکتب فکری و اولین فکری که در مورد یک فمینیست می‌کنید، چیست. برخی از خوانندگان و شنوندگان برنامه به این سوال جواب دادند که البته برخی از نظرات به مسیر دیگری غیر از این تعریف کشیده ‌شد. در برنامه امروز نگاهی داریم به این نظرات و بعد هم‌ کمی در مورد پیدایش این مکتب فکری صحبت خواهیم کرد.



دیسکو زمانه، برنامه‌ای برای شنیدن
شما هم به دیسکو بیایید

فواد صمیمی: در دیسکوی امشب بهداد، راستین، رضایا، فلاکت، آرمین، شادمهر عقیلی و ساسی مانکن و ... میزبان شما خواهند بود. اما واقعا دوست دارم بدانم اگر شما یک دیسکو داشتید آن را چگونه تزیین می‌کردید؟ اگر ایده‌ای برای سری جدید دیسکو زمانه دارید، حتما یا کامنت بگذارید یا به ایمیل من نامه بفرستید. خدا را چه دیدید؟ شاید شما شریک من در اداره‌ی دیسکو شدید.



از این‌جا و اون‌جا چه خبر؟
رو کم کنی نیمه شعبان‬

میس زالزالک: روز نیمه شعبان ِ امسال خیلی‌ها مسافرت بودند. چون یک‌شنبه افتاده بود. یک‌شنبه افتادن ِ نیمه‌شعبان قاعدتاً نباید ربطی به مسافرت داشته باشد. اما در ایران مساله فرق می‌کند. یک‌شنبه دو روز بعد از جمعه است. در این‌گونه شرایط «شنبه» ملقب می‌شود به روز «بین‌التعطیلین». اگر تعطیلات پنج‌شنبه و جمعه را هم به شنبه و یک‌شنبه بدوزیم و به‌خاطر شلوغی، چهارشنبه را هم بزنیم تنگش، می‌شود به یک مسافرت دبش پنج روزه رفت.



زنده باد تبعید!

ناصر غیاثی: نورالدین فرح در سال ۱۹۴۵ به عنوان فرزند چهارم از ده فرزند در سومالی به دنیا می‌آید. در دوران مدرسه قرآن را از بر می‌شود و با نوشتن نامه برای مردم کسب درآمد می‌کند. پس از پایان تحصیلات برای تدریس به عنوان استاد به موگادیشو برمی‌گردد. سال ۱۹۷۴ وقتی در اروپا بود، رژیم «زیاد باره» او را به خاطر کتابِ «چون سوزنی برهنه» غیاباً به مرگ محکوم می‌کند. فرح به ناچار تبعید را برمی‌گزیند، تبعیدی که بیست سال طول می‌کشد. او امروز در کیپ‌تاون آفریقای جنوبی زندگی می‌کند.



فرهنگ نام و القاب در ایران

‌‌حسین نوش‌آذر: بعضی مردها به اندازه‌ای متعصب بودند که حتی نام زن و دخترشان را نمی‌بردند. اگر پسری داشتند مادر را به نام پسر ارشد و گاهی به نام «مادر بچه‌ها» و «والده‌ی بچه‌ها» خطاب می‌کردند. به همین جهت در خانواده‌ی ایرانی زنان شوهرداری بودند که جز نزدیکانشان هیچ‌کس اسم آن‌ها را نمی‌دانست. اما اگر زنی لقب می‌گرفت، این لقب دیگر محرمانه نبود. لقب زنان وسعت لقب‌های مردان را نداشت. لقب رایج زنان به کلمه‌ی «ملوک» ختم می‌شد مانند امین‌الملوک. برخی زنان لقب‌های مختص به خود داشتند، مثل: امین اقدس و مهد علیا و حضرت علیا



«شبانه»- قسمت ٥٧
یاری، با جامه و رخساره‌ی نارنجی

محمود خوشنام: «سیما بینا» سال‌ها است که به پژوهش در موسیقی بخش‌های مختلف زادگاه خود پرداخته و نمونه‌هایی از ترانه‌های بومی منطقه را خوانده و ضبط و پخش کرده است. کار جالب دیگری که سیما به آن پرداخته، گردآوری لالایی‌های رایج در همه انواع موسیقی بومی ایران است. در این برنامه شبانه، ترانه «جومه نارنجی» او را از میان ترانه‌های سرحدی خراسان برای شما انتخاب کرده‌ایم. همچنین یکی از شبانه‌های زیبای چایکوفسکی را می‌شنویم که برای ارکستر زهی نوشته شده و رنگ و بوی تیره نومیدی دارد.



با یک روسری چه می‌کنید؟

اکرم ابویی: حجاب یکی از مهم‌ترین مسایل روز در جهان است، و این روزها در باره زنان و دخترانی که دارای پوشش هستند با نگرش‌های مختلفی صحبت می‌شود. در همین رابطه به چند نمایشگاه و فروشگاه و مکان عمومی در برلین رفتم و یک روسری به دست‌ افراد مختلف دادم‌ و از آنها پرسیدم «اگر این را به شما هدیه بدهم با آن چه می‌کنی؟»



هفت چهره هفته
گلشیفته هالیوودی ممنوع‌الخروج شد

فرهادسامانی: چهره اول این هفته رادیو‌ زمانه، گلشیفته فراهانی است که در کنار مشهوترین چهره‌های بازیگری جهان مانند راسل کرو و لئوناردو دی‌کاپریو ‌‌در یک فیلم بازی کرد. دیگر چهره‌های این هفته، پرویز مشرف رییس جمهور مستعفی پاکستان، حامد حدادی بسکتبالیست ایران، مراد محمدی کشتی‌گیر، تورج نگهبان ترانه‌سرا، یوسین بولت و مدونا هستند.



«جامعه مردسالار بهشت مردان نیست»

لوا زند: در روایت زنانه این هفته، نگاهی داریم به یکی از زنان قهرمان المپیک، پای صحبت یک مرد فمینیست می‌نشینیم که از مشکلاتی که یک جامعه مردسالار می‌تواند برای خود مردان ایجاد کند صحبت می‌کند، و همینطور ستاره سینمایی که گفته از «فمینیست» متنفر است. در آخر، نظر شما را درباره احساستان درباره فمینیسم پرسیده‌ایم.



دیسکو زمانه، برنامه‌ای برای شنیدن
دیسکو در دیوانه‌خانه

فواد صمیمی، برنامه‌ای برای شنیدن:‌ این هفته دیسکو زمانه با هی هی هی از اکس المنتز افتتاح می‌شود و سری هم به ساسی مانکن و دیوانه‌خانه‌اش می‌زنیم. البته با ولی کمی هم دختری را که از کنار کوچه‌ی بغلی دیسکو رد می‌شود را نظر بازی می‌کنیم، اما برای این که میزان عشق خونمان بالا نرود به سراغ رضایا و آرمین می‌رویم و با آهنگی خیانت محور بی‌خیال عشق می‌شویم. اگر می‌خواهید از این جمله‌های عجیب و غریب سر در بیاورید این برنامه را دانلود کنید.



کافکا و پورنوگرافی؟؟

ناصر غیاثی: چند روز پیش روزنامه‌ی تایمز لندن نوشت: «مجله‌های پورنوگرافیک کافکا از کمد بیرون آمده‌.» در خبر این روزنامه می‌خوانیم: «جیمز هاوس انگلیسی، پرفسور نوشتن خلاق در آکسفورد، نویسنده و پژوهش‌گر طی پژوهش‌هایش در دو کتاب‌خانه‌ی آکسفورد به دو مجله‌ی پورنوگرافیک دست یافته که کافکا مرتب آن‌ها را می‌خواند.»



گفت و گو با پوران اصدقی، کارشناس گفتار درمانی و کارشناس امور ناشنوایان
آن‌جا که ناشنوایان از موسیقی لذت می‌برند

مینو صابری: سرپرست گروه «دستان گویا»، پوران اصدقی، کارشناس گفتار درمانی و کارشناس امور ناشنوایان تعریف می‌کرد: «روزی دختر هجده ساله‌ی ناشنوایی گفت: "خوش به‌حال افراد شنوا، وقتی برادرم نوار را توی ضبط صوت می‌گذارد به نوعی سرش را تکان می‌دهد و لذت می‌برد، ولی ما ناشنواها چون نمی‌توانیم بشنویم لذتی از موسیقی نمی‌بریم." حرف‌های این دختر خیلی روی من اثر گذاشت. با خود فکر کردم چه کاری می‌توانم برای این بچه انجام دهم؟ آیا ما می‌توانیم راهی پیدا کنیم که بچه‌های ناشنوا بتوانند از موسیقی یک درکی پیدا کنند؟»



به مناسبت کنسرت‌های سیما بینا در اروپا
سیما بینا ما را به مازندران می‌برد

اختر قاسمی: سیما بینا نه تنها فرهنگ قوم‌های مختلف ایرانی را با صدای گرم خود از شرق به غرب و از شمال به جنوب برده، بلکه با پشتکار و کوشش چندین ساله خود در کار پژوهش موسیقی محلی ایران گنجینه‌ای را در فرهنگ ملی ما ماندگار کرده است‌. به دنبال کارهای با ارزش‌اش در موسیقی شمال و جنوب خراسان، هم‌اینک سیما بینا سیری تحقیقی در موسیقی مازندران کرده و نتیجه این کار را در کنسرت‌هایی که از ۲۷ سپتامبر تا ۳۰ اکتبر در شهرهای مختلف اروپایی برگزار می‌شود، ارائه خواهد کرد.