«تصویب قوانین نابرابر، در کنار سرکوب جنبش»

ایرج ادیب‌زاده

در آستانه‏ی هشتم مارس، روز جهانی زن، تصویب لایحه‏ی حمایت از خانواده در مجلس شورای اسلامی، با اعتراض گسترده‏ی فعالان برابری‌خواه حقوق زن و مرد در ایران و خارج از ایران روبرو شده است.

در ارتباط با این مسائل، با خانم شهلا شفیق، نویسنده و فعال حقوق زنان در فرانسه گفت‏وگو کرده‏ام.

شهلا شفیق، نویسنده و فعال حقوق زنان در فرانسه

خانم شفیق، با توجه به ادامه‏ی جنبش اعتراضی در ایران و تصویب این لایحه در آستانه‏ی روز جهانی زن، شما وضعیت هشتم مارس امسال در ایران را چگونه می‏بینید؟

امسال هشت مارس در ایران جای خاص و ویژه‏ای خواهد داشت. به خاطر این که بیش از هشت ماه است که جنبش اعتراضی وسیعی در ایران جریان دارد که در ابتدا با اعتراض به تقلب انتخاباتی شروع و بعد از آن به سرعت به مبارزه‏ای علیه وضعیت موجود و علیه دیکتاتوری تبدیل شد.

موقعیت پیش آمده اجازه داد که ۳۰ سال فروخوردگی خشم بیرون بریزد و علی‏رغم سعی بر کتمان آن، جنبش به اشکال مختلفی ادامه دارد.

زنان هم در این جنبش حاضر هستند و تصویری که جنبش در سراسر دنیا دارد، ندا سمبل آن بود و علاوه بر آن هم حضور زن‏ها شگفتی‏آور است و هم این حضور گسترده برای ما ایرانی‏ها کاملا طبیعی است. چرا که می‏دانیم زن‏ها اولین قربانیان این سیستم نابرابر هستند که به اسم مذهب و به نام تقدس در ایران حکومت می‏کند.

در کنار این‏ها، مردها هم همین‏طور. چون برتری‏ای که برای مردها در قوانین‏شان قائل می‏شوند، یک برتری کاذب است و در کل این سیستم، چه مردها و چه زن‏ها به عنوان یک شهروند، هیچ قدرتی ندارند.

حال آن‏ها با دادن یک سلسله امتیازها به مردان، می‏خواهند آن‏ها را هم‏دست حاکمیت خودشان بکنند و این حاکمیت جز تباهی برای مردم ایران هیچ‏چیزی نداشته است. علت اعتراضاتی هم که امروز وجود دارد، همین است.

در این شرایط هشت مارس دارد در ایران فرا می‏رسد که روزی است برای زنان و می‏توان گفت روزی نمادین است. ولی در کشوری مانند فرانسه، تمام ماه مارس است و فقط هشت مارس نیست.

شما دلایل تصویب لایحه‏ی حمایت خانواده را که بیانیه‏ی اعتراضی فعالان حقوق برابری آن را عجولانه توصیف کردند، در چه می‏دانید؟

البته همان‏طور که در خود متن اعتراضی آمده است، این مساله‏ی جدیدی نیست. ولی در شرایط فعلی می‏خواهند در حالی که کل جنبش اعتراضی را سرکوب می‏کنند، قوانین نابرابر خود را هم تصویب کنند.

این یک حمله‏ی همه‏جانبه است. یعنی این حکومت در حقیقت، از هیچ چیزی نمی‏خواهد کوتاه بیاید. جالب است که علی‏رغم شرایط بحرانی‏ای که دارند، در هیچ حوزه‏ای و به خصوص از حوزه‏ی زنان کنار نمی‏کشند. برای این که می‏خواهند نشان بدهند که هم‏چنان با تمام قوا سیاست‏های‏شان را پیش خواهند برد.

البته لایحه‏ی حمایت از خانواده را سال‏ها است که دارند دنبال می‏کنند و الان شرایط را برای پیش‏برد آن مناسب دیده‏اند.

در مقابل هم مخالفان باید با تمام قوا به هر حرکت کوچک یا بزرگ آنان واکنش نشان بدهند و اعتراض به این لایحه در متن مبارزه‏ برای آزادی‏های عمومی و آزادی‏های زنان قابل توجه است.

نکته‏ی مهم دیگری که در این بیانیه هست، این است که به دوره‏ی ۳۰ ساله‏ای که زن‏ها و حقوق و آزادی‏های آنان دائم مورد هجوم بوده، اشاره شده است که به نظر من نکته‏ی مهمی است.

فعالان حقوق زنان در خارج از کشور برای پشتیبانی از زنان ایران، امسال چه تدارکی برای هشتم مارس دیده‏‏اند؟

فعالان حقوق زنان در خارج از کشور فراخوانی به زبان‏های فارسی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، عربی و… منتشر کرده‏اند.

هدف اصلی این فراخوان دعوت از گروه‏های فیمینیست و گروه‏های مدافع حقوق زنان در سراسر جهان است برای این که مساله‏ی زنان ایران و جنبش اعتراضی و ربط این جنبش اعتراضی را با جنبش زنان در ایران برای آزادی و برابری، در میان شعارهای خودشان قرار بدهند.

آیا این فراخوان در کشورهای مختلف، از جمله فرانسه، مورد استقبال قرار گرفته است؟

بله این فراخوان در فرانسه با استقبال بسیار زیادی روبرو شده است. بیش از ۳۰ گروه مهم فرانسوی آن را امضا کرده‏اند. این امضاها در سایتی که مربوط به این فراخوان است، چاپ شده است.

شخصیت‏های مهم فرهنگی و ادبی هم این فراخوان را امضا کرده‏اند. هم‏چنین یک گروه انجمن‏های مهم فیمینیست فرانسه در فراخوانی که برای هشت مارس داده‏اند، مسائل زنان ایران را نیز مطرح کرده‏اند.

تمام این زنان آزادی‏خواه چشم‏شان به زنان ایران هم هست و همه تا جایی که ما می‏شنویم، می‏گویند زنان ایران دارند برای زنان همه‏ی دنیا مبارزه می‏کنند؛ فقط برای خود ایران نه. اگر در ایران آزادی حاصل شود که حتما خواهد شد، تاثیر بسیار بزرگی در سراسر دنیا خواهد داشت.

چون نشان می‏دهد که آزادی و برابری فقط مربوط به یک مملکت یا فقط مربوط به غرب نیست، بلکه خواست آزادی و برابری، خواستی انسانی و جهان‏روا است.

امروز مردم ایران و زنان ایران دارند برای این حقوق جهان‏روا مبارزه می‏کنند و این مبارزه‏‏ای فرخنده برای تمام زنان سراسر جهان است.

فکر می‏کنم این پیامی است که جنبش زنان ایران دارد به دنیا می‏دهد و تا آن‏جایی که من در فرانسه شاهد هستم، زنان فرانسوی این پیام را با گوش جان شنوا هستند.

در جریان جنبش اعتراضی چند ماه اخیر، تعدادی از فعالان حقوق زنان هم بازداشت شده‏اند. شما خبر تازه‏ای از آنان دارید؟

این نکته‏ی مهمی است؛ به خاطر این که در جریان این اعتراضات بسیاری از فعالین جنبش‏های مدنی در میان بازداشت شدگان هستند و در حقیقت حمله‏ی بسیار زیادی به آنان شده است. گرچه آنان هیچ‏گونه جرمی به جز دفاع از آزادی، از جمله آزادی زنان مرتکب نشده‏اند، در حال حاضر در موقعیت بسیار سختی به سر می‏برند.

از جمله می‏توانم به کاوه قاسمی کرمانشاهی از فعالین حقوق بشر اشاره کنم که کرد هم هست و جامعه‏ی جهانی حقوق بشر و همه‏ی آزاداندیشان جهان نگران احوالات کاوه هستند و همین‏طور مازیار سمیعی، امید منتظری و بقیه‏ی کسانی که یک لیست طولانی را در برمی‏گیرد.

امیدواریم خبر آزادی این عزیزان از زندان را هرچه زودتر بشنویم.