«رابین هود» زنانه در هند

گردآوری گزارش: ونداد زمانی

رهبر گروه شورشی زنان استان پراداش، یک زن میانسال هندی است به نام «سمپت پال دوی» که گروه «گلابی» را رهبری می‌کند. رهبر گروه صورتی‌پوش، در طی ١٥ سال گذشته به آرامی بر صف زنان مبارز گروه خود افزوده است و در حال حاضر بیش از ٢٠ هزار زن به سبک رابین هود مشغول بازپس گرفتن بخشی از حقوق پایمال‌شده خود در استان‌های محروم هند هستند.

سمپت پال دوی ١٢ ساله بود که به عقد اجباری مرد ٢٠ ساله دستفروشی درآمد که قبلاً او را ندیده بود. هنوز ٢٠ ساله نشده بود که پنج فرزند داشت. او اولین تجربه موفق دفاع از زنان را در همسایگی خود به دست آورد. سمپت که تقریباً هر روز شاهد کتک خوردن زن همسایه بود، به سراغ مرد رفت تا او را قانع کند که از آزار دادن همسرش دست بردارد.

توهین و وقاحت مرد همسایه و اعتقاد راسخ او به این امر که کار خطایی انجام نداده، سمپت را واداشت که به او درسی بدهد و با زبانی صحبت کند که مرد با آن آشناست. سمپت و چند تن دیگر از زنان همسایه به سراغ مرد رفتند و او را زیر مشت و لگد گرفتند.

خبر تنبیه مردِ زن‌آزار به گوش زنان روستا و حتی روستاهای دیگر رسید و از آن پس گروه کوچک «گلابی» که به معنی صورتی است به آرامی شکل گرفت. نجات یک دختر ١٠ ساله از ازدواج اجباری با یک مرد ٤٠ ساله، اولین حرکت عمومی زنان صورتی‌پوش بود که به چوب‌های سنتی «لتی» مسلح بودند. سمپت و دوستانش ابتدا به دفتر پلیس ده رفتند و آنها را از ماجرا باخبر کردند و وقتی فهمیدند که به دستگاه قضایی رشوه‌گیر امیدی نیست، به خانه دختر رفتند و با تهدید و حتی تنبیه، خانواده او را از این کار شرم‌آور منصرف کردند. خانواده داماد نیز که در پی درخواست غرامت بودند، به همان ترتیب ناچار ‌شدند از ادعای خود دست بردارند.

بخش بزرگی از سنت‌های گذشته نظیر ازدواج اجباری، ازدواج دختران نابالغ، خودکشی اجباری در کنار شوهر فوت‌شده، کشتن زنان توسط خانواده‌های‌ متعصب، و نیز تبعیض نژادی، رشوه‌خواری و وجود قوانین «کاست»، از جمله بیماری‌هایی هستند که بر جامعه مدرن هند سایه افکنده است. اما خوشبختانه وجود دمکراسی ریشه‌دار در هند باعث شده است که اعتراضات مدنی و حتی واکنش‌های تهاجمی، نظیر شکل‌گیری گروه زنان «گلابی»، هم امکان‌پذیر باشد و هم از سوی رسانه‌های هند مورد تشویق و حمایت قرار گیرد.

یکی دیگر از موارد جنجالی بر‌می‌گردد به ماجرای یک مرد قاتل و تجاوزگر ٣٢ ساله که بعد از جنایات زیاد، چیزی نمانده بود که به خاطر رشوه‌خواری و فساد دستگاه قضایی آلوده و رشوه‌خوار، از دام عدالت بگریزد. ولی او در حین انتقال از دادگاه، مورد حمله چندین زن به سرپرستی یک زن مارکسیست قرار گرفت و کشته شد. همه این زنان بعد از به اجرا درآوردن قانون، خود را به قانون معرفی کردند ولی حمایت و تبلیغات وسیع رسانه‌ها دولت را وا داشت که آنها را تبرئه کند.

از سال ٢٠٠٦ تاکنون ، گروه تقریباً ٥٠٠ نفری گلابی به آرامی به جمعیتی ٢٠ هزار نفره از زنان صورتی‌پوش تبدیل شده که دامنه نفوذشان از منطقه فقیرنشین «باندلخند» در استان پراوداش فراتر رفته و به حرکتی وسیع تبدیل شده است برای مبارزه با بی‌عدالتی‌هایی که در مورد زنان هند انجام می‌شود.

رهبر گروه پس از محبوبیت عمومی‌ای که در میان زنان هندی به دست آورده است، بارها از سوی رجال سیاسی دعوت شده که در انتخابات کاندیدا شود. ولی سمپت پال دوی از این کار سر باز می‌زند. در حال حاضر، رابین‌هود هندی با سماجت تمام، همه نیرویش را صرف آن می‌کند که زنان گروه بزرگ او قادر به خواندن و نوشتن شوند. هیچ‌کدام از دختران رهبر گروه زنان جنگجوی صورتی‌پوش، قبل از ١٨ سالگی ازدواج نکردند و همگی‌شان به مدرسه رفته‌اند.

محبوبیت سمپت پال دوی از مرزهای هند نیز گذشته است؛ او سال گذشته برای تبلیغ کتابی که چند خبرنگار و فمینیست فرانسوی درباره او نوشته‌ بودند به پاریس رفت و در آنجا نیز ضمن افتتاح یک شعبه فرانسوی از «گروه گلابی»، تلاش کرد تا زنان غربی را به حمایت مالی و تدارک امکانات آموزشی برای زنان هندی دعوت نماید.
سمپت پال دوی پرونده قطوری نیز در دیوان قضایی هند دارد که ترکیبی است از ده‌ها شکایت و جرائم ثبت‌شده، نظیر حمله گروه او به مردان زن‌ستیز و حتی به ماموران رشوه‌گیر پلیس در استان‌های مختلف هند.

گروه «گلابی» به هیچ‌وجه یک نیروی افراطی فمینیستی نیست و تلاش گروه در حمله به مردان خلاصه نمی‌شود. همسر سمپت پال دوی نیز بعد از مدتی به همراه بسیاری از مردان هندی به جمع طرفداران و حامیان گروه ساری‌پوشان صورتی پیوسته‌اند. گروه فوق ادعا می‌کند که ١١ زن جوان را که توسط همسران‌شان از خانه رانده یا به خواست خود فراری شده‌اند به خانه‌های‌شان برگردانده است، چون: «زنان باید در کنار مردان‌شان زندگی کنند».

رهبر این گروه، به نقل از گزارشی که توسط بی بی سی از آنها تهیه شده، به درستی بر روی مشکل کلیدی زنان روستاها و شهرهای کوچک انگشت می‌گذارد. او می‌گوید: «جامعه روستایی هند پُر است از سنت‌های استثماری درباره زنان. این جامعه اصلاً تمایلی برای باسواد کردن زنان ندارد، دختران روستایی به خاطر معاملات مالی به سرعت شوهر داده می‌‌شوند. آموزش و پرورش تنها وسیله‌ای است که به زن‌ها امکان می‌دهد تا مستقل شوند و بتوانند از حقوق خود دفاع کنند».

سمپت دی والی می‌داند که نظام سیاسی استان محل زندگی‌اش بر اساس بازی قدرت، رهبری مالکان و زمین‌داران بزرگ و رشوه‌خواری اداره می‌شود و او شانس زیادی برای تاثیرگذاری ندارد. او می‌گوید: «پیوستن به بازی‌های سیاسی حکومتی، انتخاب درستی نیست. ما به کارهای خوبی که از دست‌مان بر‌می‌‌آید ادامه می‌دهیم تا آنها فکر نکنند ما مشتی آدم ذلیل هستیم و آنها می‌توانند هر کاری دل‌شان خواست انجام دهند».

به نظر می‌رسد در مناطق بسیار عقب‌نگاه‌داشته‌شده هند و در فضایی مملو از ستم و محرومیتِ مضاعفِ زنان، استفاده از خشونت و برخورد فیزیکی از سوی زنان برای ستاندن حقوق‌شان، یکی از راه‌هایی است که با توجه به شرایط موجود تا حدودی موثر بوده است.

منابع:

http://www.slate.com/id/2260797
http://news.bbc.co.uk/2/hi/7068875.stm
http://www.hindustantimes.com/Rebels-in-hot-pink/Article1-445695.aspx